Burna istorija beogradskih mostova: Najduži najveća glavobolja, a najprometniji planiran za 4 puta manje vozila

Stari savski most uskoro će nastaviti svoj život na drugom mestu i sa novom namenom, što je potvrđeno odlukom Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture da izda dozvolu za rušenje i tako se u delo sprovede odluka gradskih vlasti.

Među najmlađim mostovima nalaze se Pupinov, iz 2011. i Most na Adi, iz 2012. godine, a imamo, preko Save još i Stari i Novi železnički, Brankov, Stari savski, Gazelu, Ostružnički železnički, most koji povezuje Obrenovac i Surčin, a iznad Dunava, uz Pupinov i Pančevački most.

Stari železnički most

Stari železnički most je izgrađen 1884. godine i najstariji je most u Beogradu. Izgrađen je kako bi se Beograd povezao sa Zemunom i u prvim decenijama postojanja bio je u vlasništvu i Srbije i Austrougarske, kojoj je Zemun tada pripadao.

Rušen je dva puta, u oba rata. Prvi put  na početku na početku Velikog rata, kad je u vodu pao zaslugom kapetana Mihaila Alića sa saborcima. Stubovi i temelji ostali su tada neoštećeni pa je ubrzo obnovljen, ali ga je neprijatelj ponovo oštetio u toku rata.

Okupatori su most osposobili 1916. kada su izgradili i poseban kolosek ka Topčideru. Ali, delovi konstrukcije ponovo su završili u Savi 1. novembra 1918. u toku njihovog povlačenja. Most je nanovo osposobljen početkom dvadesetih. Ni to nije dugo trajalo. U prvim danima Aprilskog rata 1941. odredi naše vojske srušili su sve mostove u prestonici da bi usporili nadiranje nacista. Nemci ipak brzo ulaze u grad i provizorno obnavljaju most.

Godinu kasnije počela je gradnja i paralelnog nizvodnog mosta da bi se povećala protočnost saobraćaja. Nemci ipak nisu uspeli da ga završe kada je 1944. usledilo savezničko bombardovanje. Posebno je bila oštećena konstrukcija starog pa je u posleratnom periodu plan bio da se osposobi manje oštećen nizvodni.

Današnji izgled most je dobio po završetku Drugog svetskog rata u okviru ratne reparacije. I bio je jedini beogradski železnički most preko Save do izgradnje Novog železničkog mosta 1979. godine.

Gazela slučajno dobila to ime

Možda i najprometniji most u Beogradu, preko kog pređe dnevno više od 160.000 vozila, iako je projektovan za oko 40.000. Rekonstruisan je 2011. godine uz plan rasterećenja otvaranjem Mosta na Adi.

"Ovaj most je preskočio Savu kao gazela u skoku", rekao je tokom gradnje Đordje Lazarević, predsednik Komisije za gradnju mosta, i tako mu neplanirano dao ime.

Građen je od 1966. do 1970. kao deo gradskog i auto-puta Bratstvo i jedinstvo koji je trebalo da poveže ondašnje republike SFRJ — Makedoniju, Srbiju, Hrvatsku i Sloveniju. 

Inače, iako postoji procedura i zakoni kojim se odlučuje o nazivima ulica, pa i mostova, praksa pokazala je da u javnosti nikad nisu prihvaćeni službeno dodeljeni nazivi, već su ostali oni koje su građani spontano izabrali.

Brankov most najstarija drumska saobraćajnica preko vode

Prvi drumski most između Beograda i Zemuna otvoren je za saobraćaj 1934. godine, a dobio je ime po kralju Aleksandru Prvom koji je ubijen u oktobru iste godine. Mnogi hroničari Beograda navode da je to bio najlepši mosti u Beogradu.

Međutim, u želji da spreči napredovanje nacista, i ovaj most je srušila Vojska Kraljevine Jugoslavije. Na stubovima ovog mosta, sagrađen je Brankov most. Za saobraćaj je otvoren 1956. godine, a ime dobio po Brankovoj ulici, čiji nastavak i predstavlja. Upravo u vezi s ovom činjenicom pogrešno se tvrdi da je ime dobio po književniku Branku Ćopiću koji je skočio sa njega.

Za vreme perioda socijalizma, zvanični naziv sadašnjeg Brankovog mosta je bio Most bratstva i jedinstva. Međutim, on nikada nije bio u potpunosti prihvaćen u narodu, Beograđani su ga uglavnom zvali Savski most ili "Most u Brankovoj". U nekom periodu svog postojanja nosio je i nezvanični naziv Zemunski most jer je njime išla tramvajska linija 14, prema Zemunu.

Pupinov most prvi od 1935. na Dunavu

Pupinov most povezuje Zemun i Borču od 2014. godine i to je najskorije izgrađen most u Beogradu. Ovo je prvi most sagrađen na Dunavu od 1935. godine, kada je sagrađen Pančevački most. Dug je 1.517 metara i deo je obilaznice oko Beograda. 

U početku bio nazivan "Kineski most", ali ga je Skupština grada oktobra 2014, preimenovala u Pupinov most, po Mihajlu Pupinu – srpskom naučniku i pronalazaču.

Pačevac najduži i most koji zadaje najviše glavobolje

Most koji, zbog saobraćajne gužve građanima zadaje najviše glavobolje, čuveni Pančevac ujedno je i najduži beogradski most. Izgrađen je 1935. godine, kada ga je na svečanoj ceremoniji otvorio knez Pavle Karađorđević i tada je nosio ime Most kralja Petra Drugog. Jugoslovenska vojska ga je srušila 11. aprila 1941. godine, kako bi sprečila nacističku vojsku da prodre u Beograd.

Obnovljen je i ponovo otvoren 29. novembra 1946. godine, kada je ovim delom ponovo krenuo drumsko- železnički saobraćaj. Tada je dobio novo ime, koje danas retko ko i da pamti, "Most Crvene armije", a otvorio ga je lično tadašnji predsednik države, Josip Broz Tito.

Pančevački most je nadograđen 1966. godine i tada je dobio današnji izgled.

Burna istorija Starog savskog mosta

Stari savski most je izgrađen tokom nemačke okupacije 1942. godine, kao Most princa Eugena, pošto je Most kralja Aleksandra koji je povezivao Beograd i Zemun bio srušen.

Tokom povlačenja iz Beograda, nacisti su 20. oktobra 1944. postavili dinamit u želji da ga sruše, ali je beogradski učitelj Miladin Zarić presekao fitilj i sačuvao most.

Zanimljiv je podatak da je od 1964. godine preko njega bio zabranjen motorni saobraćaj za sva vozila jer je bio u planu za uklanjanje i sečenje, kao podsetnik na nacističku okupaciju.

(Mondo.rs)