Zajednica udruženja žrtava Drugog svjetskog rata Srbije pokrenuće inicijativu da se obnove pregovori sa Nemačkom u vezi sa plaćanjem obeštećenja, izjavio je predsednik Upravnog odbora Zajednice Dragan Novović.

On je naveo da više od 200.000 građana Srbije nije uspelo do danas da naplati odštetu od Nemačke posle Drugog svetskog rata, bilo u svoje, ili u ime svojih predaka.

Nenaplaćena šteta, i to samo na osnovu prinudnog rada, procenjena je na 290 milijardi dolara.

"Naša organizacija ima 90.000 članova, a naknadama za prinudni rad, koje su Nemačka, Austrija i Mađarska isplatile između 2001. i 2008. godine, obuhvaćeno je manje od tri odsto oštećenih u ratnim zbivanjima", rekao je Novović.

On objašnjava da su obeštećenje dobili oni koji su preživeli kocentracione logore i koji su bili živi 1999/2000. godine, međutim, novac nisu dobili njihovi naslednici, ratni zarobljenici, odnosno pripadnici Vojske Kraljevine Jugoslavije koji su bili u vojnim logorima.

Novović navodi da pravo na naplatu ratne štete, koje ne zastareva, imaju ratni vojni zarobljenici i zarobljenici kocentracionih logora, robovski i prinudni radnici, potomci smrtno stradalih lica u znak odmazde i preminulih u logorima, kao i oni čiju je imovinu uništio ili odneo okupator.

"Iz cele Jugoslavije u vojnim logorima je bilo 350.000 zarobljenika, od čega 85 odsto iz Srbije. Samo njih 170.000 dočekalo je kraj rata", kaže Novović.

Predlog zakona o obeštećenju podnet je još 2004. godine kada je iz Bundestaga bila obećana isplata, ali nikada nije sprovedena.

Novac su do sada, u minornom iznosu, dobile žrtve medicinskih eksperimenta, a Jugoslaviji su vraćene stare demontirane mašine.

Konkretni razgovori u vezi sa obeštećenjem žrtava rata počeli su tek poslije 1970. godine, neposrednim kontaktima između Tita i njemačkog kancelara Vilija Branta.

U aprilu 1973. godine postignut je sporazum po kojem je Jugoslaviji isplaćen novac za privredni razvoj, a koji je upotrebljen i za odštetu za Srbe stradale u logorima, dok Jevreji i drugi građani koji su pretrpeli materijalnu štetu u zarobljeništvu nisu pominjani.

Vlada Savezne Republike Nemačke odobrila je zatim Vladi SFRJ povoljnu pomoć od 700 miliona maraka, kao zajam u tri tranše, a veruje se da je novac upotrebljen za pokrivanje deficita, finansiranje izgradnje nuklearne elektrane "Krško" i za pomoć Crnoj Gori.

Vlada SFRJ obratila se Nemačkoj 5. decembra 1991. godine i 23. aprila 1992. godine, a Udruženje ratnih zarobljenika Jugoslavije tražilo je da se Nemci vrate za pregovarački sto, što je odbijeno.