Zgrade nastala u vreme Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) i dalje fasciniraju mnoge. Britanska agencija Rojters objavila je na svom Twitter nalogu seriju fotografija građevina iz Beograda, nastalih u vreme nakon Drugog svetskog rata, a za koju navodi da je sada veoma poularna među korisnicima društvene mreže Instagram.
"Brutalni relikti Jugoslavije", naslov je ove serije fotografija, koja ističe da je "brutalizam" bio izuzetno popularan stil u arhitekturi između 50-ih i 60-ih godina prošlog veka u istočnoevropskom bloku, s tim da se jugoslovenski stil donekle razlikovao od drugih zemalja koje su pripadale ovom bloku, u nameri da napravi svoj identitet "između Zapada i Istoka".
FOTOGRAFIJE
Čuveni njujoški muzej MoMA (Muzej modernih umetnosti) je još 2018. godine priredio izložbu posvećenu upravo ovom arhitektonskom stilu, pod nazivom: "Betonska utopija: Arhitektura u Jugoslaviji od 1948. do 1980. godine".
"Arhitektura nastala u tom periodu - od nebodera građenih u stilu međunarodne prakse do brutalističkih 'društvene kondenzatora', manifestovala je radikalnu raznolikost, hibridnost i idealizam koji su karakterisali i samu jugoslovensku državu", naveo je MoMA u pamfletu koji je pratio izložbu.
Pozicionirana između kapitalističkog Zapada i socijalističkog Istoka, Jugoslavija je izbegla hladnoratovsku podelu izborom 'trećeg puta', kao jedna od vodećih zemalja Pokreta nesvrstanih, koji je osnovan 1961. godine i formalno nije pripadao nijednom bloku. Vlasti, predvođene Josipom Brozom Titom, koristeći elan u društvu (takozvane "Omladinske radne akcije"), započele su ubrzanu modernizaciju i izgradnju, u cilju privrednog razvoja, unapređenja svakodnevnog života građana i afirmisanja raznovrsnosti kultura u regionu. Država je proširila te napore i izvan granica, unapređujući urbanizam i izgradnju širom zemalja u razvoju, posebno nesvrstanih zemalja u Africi i na Bliskom Istoku.
"Jugoslovenske arhitekte odgovorile su na kontradiktorne zahteve i uticaje razvojem posleratne arhitekture koja je podjednako bila na liniji, ali se i razlikovala od pristupa koje je bilo moguće videti u ostatku Evrope i šire", objavio je njujorški muzej.
Nekoliko objekata i danas izaziva pažnju turista i posetilaca glavnog grada Srbije. Pre svih Geneks kule i Palata Srbija (nekada Pala federacije i SIV), koja je ugostila mnoge velike državnike, poput američkih predsednika Ričarda Niksona i Džeralda Forda, sovjetskih lidera Nikitu Hruščova, Leonida Brežnjeva, potom predsednika Rusije Vladimira Putina... Svaka bivša republika Jugoslavije imala je svoj salon u Palati, a centralni je nosio naziv "Jugoslavija".
Osim ovih zgrada, posebnu pažnju i dalje izazivaju spomenici nastali u komunističko (socijalističko) vreme.
POGLEDAJTE FOTOGRAFIJE
Kako zaboraviti i čuveni "crveni kiosk" u kojem su se prodavale viršle i jogurt? Ovaj kiosk je pre 50 godina dizajnirao Slovenac Saša Mehtig. Dizajn je uvršten i u Muzej moderne umetnosti u Njujorku.
FOTOGRAFIJE