Smeštena na desnoj obali Dunava, u blizini sela Ram u opštini Veliko Gradište, Ramska tvrđava jedna je od najstarijih tvrđava na ovim prostorima. Izgrađena u 15. veku po nalogu sultana Bajazita II, tvrđava je služila kao strateška građevina za odbranu od napada Ugarske. Njena arhitektura odražava kombinaciju orijentalnog i evropskog stila, s pet ugaonih kula povezanih debelim zidinama.
Istorija tvrđave
Ramska tvrđava podignuta je na ostacima antičkih i vizantijskih temelja, a sagradio je turski sultan Bajazit II. Tačno vreme nastanka tvrđave nije poznato, ali prema određenim zapisima smatra se najstarijim utvrđenjem na ovim prostorima. Prvi put se tvrđava Ram pominje u 12. veku, tačnije 1128. godine, kada su se sukobile Vizantija i Ugarska. Pojedini smatraju da je tvrđava izgrađena od strane Turaka, a da je Bajazit samo ojačao. Zbog ovih nadogradnji, koje je uradio sultan, na već postojeće utvrđenje, neki smatraju da je 1483, godina nastanka tvrđave. Do oštećenja građevine došlo je u 18. veku, tačnije 1788. godine, kada se dogodila eksplozija municije.
Preko puta, odnosno na suprotnoj strani reke, se nekada nalazila tvrđava Haram, međutim, od nje danas ništa nije ostalo. Istraživači iz 18. i 19. veka su Ramsku tvrđavu poistovećivali sa Lederatom - rimskim kastelom, a savremeni istraživači ne razlikuju tvrđavu Ram i nekadašnju tvrđavu sa suprotne strane - Haram.
Tvrđava je duga 34 metara
Ramska tvrđava je izgrađena od lomljenog kamena u krečnom malteru, a za svodove je korišćena opeka. Sačinjena je od pet kula, koje su raspoređene na četiri dela, odnosno prizemlje i tri sprata. Svaka kula je imala prizemlje i spratove sa otvorima za po jedan top. Do kula se dolazilo zidanim stepeništem. Dužina tvrđave je 34 metara, širina 26 metara, a u nju se ulazilo kroz Donžon kulu, to jest najjaču kulu utvrđenja. Ova kula ne samo što je najjača, već se i razlikuje od ostalih po broju spratova i platforma sa zupcima.
Oko tvrđave postoje ostaci amama - turskog kupatila i karavansaraja (karavan-stanica), gde su se okupljale grupe putnika, trgovaca ili hodočasnika.
Misteriozni objekat na sredini tvrđave
Tvrđava u svom središtu krije veoma misteriozan objekta zbog kog su se vodile brojne polemike o čemu se zapravo radi. Nakon arheoloških iskopavanja 80-ih godina u centru tvrđave otkriven je zanimljiv objekat za koji mnogi pretpostavljali da je u pitanju džamija. Ipak, nakon sprovedenih istraživanja utvrđeno je da je objekt u sredini nije građen po turskom, aršinskom sistemu mera, već u rimskim stopama.
Arheolozi su utvrdili da objekat seže do 2. veka nove ere i da je u pitanju svetilište posvećeno Jupiteru, zaštitniku vojničke sreće, a ujedno i grobnica rimskog vojskovođe Gajusa Licinijusa Rufinusa.
Tvrđava više puta rekonstruisana
Položaj tvrđave omogućavao je kontrolu nad rijekom Dunav, važnim trgovačkim i vojnim putem. Tokom svoje duge istorije, Ramska tvrđava bila je svedok mnogih bitaka i sukoba. Danas je očuvana kao kulturno-istorijski spomenik i popularna turistička destinacija, koja privlači posetioce svojim impozantnim izgledom i predivnim pogledom na Dunav.
U poslednjih nekoliko godina, Ramska tvrđava je obnovljena i uređena, čime je postala još atraktivnija za turiste. Posetioci mogu istražiti njene zidine, kule i unutrašnjost, te saznati više o bogatoj istoriji ovog značajnog vojnog objekta.
Sve do 2012. godine u tvrđavu se nije ozbiljno ulagalo, pa se nije ni koristila u turističke svrhe. Te godine, nevladina organizacija "Ramska tvrđava" je opštini Veliko Gradište podnela zahtev za obnovu tvrđave. Obnova ipak nije bila moguća zbog nedostatka sredstava za realizaciju ideja, pa je aprila 2014. godine izrada projekta poverena turskoj agenciji. Rekonstrukcija je započeta 2015. godine i završena je početkom 2019. godine.
BONUS VIDEO:
(Mondo/A.V.)