F-22 raptor protiv ruskog Su-35, ko ima prevlast u vazduhu?
Američki lovac F-22 "raptor" važi za jedan od najboljih borbenih aviona pete generacije, a njegov glavni adut je izrazito mali radarski odraz, odnosno stelt tehnologija koja ga čini "nevidljivim" za protivničke radare. Ipak, kada se američki "raptor" postavi naspram ruskog Su-35, postoji velika šansa da bi u slučaju bliskog susreta u vazduhu "suhojeva" letelica odnela pobedu, prenosi "Jurejža tajms", pozivajući se na istraživanje i mišljenje pojedinih američkih eksperata i bivših pilota.
Iako višenamenski borbeni avion Su-35 spada u četvrtu generaciju, tačnije 4,5, u odnosu na američkog rivala, ovaj vazduhoplov ima veoma visok nivo manevarskih sposobnosti, veći je, brži i ima veći dolet. Sa druge strane, F-22 zahvaljujući svom niskom radarskom odrazu može da zaključa cilj na svom nišanskom radaru pre nego što ga protivnički avion registruje.
Upravo zbog toga što je pri razvoju "raptora" akcenat stavljen na stelt tehnologiju, većina naoružanja ovog aviona u standardnoj konfiguraciji postavlja se u unutrašnjost letelice. Postoji i opcija montiranja četiri nosača za rezervoare ili naoružanje, na spoljnim podvesnim tačkama ispod krila, ali bi ovo negativno uticalo na njegovu "nevidljivost". Za razliku od "raptora", Su-35 ima ogroman kapacitet kada je u pitanju naoružanje, jer je opremljen sa 12 spoljnih podvesnih tačaka za nošenje različitih vrsta raketa vazduh-vazduh i vazduh-zemlja, što je prva prednost ruskog aviona u bliskim susretima.
Najveći nedostatak F-22?
Najveći problem američkog "raptora" u hipotetičkom susretu sa Su-35, ne bi bila manja količina naoružanja, već odsustvo infracrvenog sistema za pretraživanje i praćenje (IRST, Infra-Red Search and Tracking). Radi se o sistemu koji koriste gotovo svi borbeni avioni za ostvarivanje prevlasti u vazdušnom prostoru, namenjenom za otkrivanje i praćenje objekata koji emituju infracrveno zračenje, poput aviona i raketa.
Ova komponenta funkcioniše kao pasivni senzor, što znači da ne emituje sopstvene signale, već detektuje infracrvena zračenja drugih letelica. Stoga IRST pruža veliku prednost u situacijama kada nije moguće koristiti radar - prilikom stelt misija ili u okruženju gde postoji elektronsko ometanje.
Njegovo dejstvo sastoji se od nekoliko faza. Najpre sistem skenira okruženje kako bi uočio izvore infracrvenog zračenja, a kada otkrije pokreće analizu kako bi na osnovu specifičnog IC odraza utvrdio o kakvoj vrsti cilja se radi. Ovaj proces se može izvršiti nekoliko puta u jednoj sekundi, zbog čega IRST može pratiti mete u pokretu sa velikom preciznošću.
Zbog ovih karakteristika, avioni opremljeni IRST sistemom uživaju niz prednosti. Pre svega budući da se radi o pasivnom sistemu, IRST ne odaje lokaciju letelice poput radara, što ga čini idealnim sredstvom za stelt operacije.
Druga prednost sistema je što može otkrivati ciljeve na velikim udaljenostima i to u uslovima u kojima radar ne bi bio toliko efikasan - tokom velikih padavina ili u gustom dimu. Takođe, budući da za identifikaciju ciljeva koristi IC odraz, izuzetno ga je teško "prevariti" upotrebom mamaca i drugih protivmera koje se koriste protiv radara. Na kraju, najveća prednost IRST sistema, od velikog značaja za potencijalnu borbu Su-35 i F-22, jeste mogućnost otkrivanja stelt aviona, koje radar ne može da uhvati.
Zašto "raptori" nemaju IRST?
Glavni razlog što Ratno vazduhoplovstvo SAD nije ugradilo ovaj sistem na F-22 je finansijske prirode. Prilikom razvoja, avijacija je postavila ograničenje od devet miliona dolara na cenu aviona, koja bi, prema prvobitnom dizajnu, koštala čak 16 miliona. Međutim, američko vazduhoplovstvo nije dalo uputstva koje tačno sisteme treba izuzeti kako bi avionika bila jeftinija i tu odluku prepustila proizvođaču. Tako je "Lokid martin" odlučio da među opremom koja će biti uklonjena iz dizajna budu IRST, kao i bočni radari.
Sa druge strane, Su-35 ima veoma moćan IRST, koji se sastoji od kamere, označivača cilja, laserskog daljinomera i infracrvenih senzora. Prisustvo ovog sistema, zajedno sa superiornim sposobnostima za bliske duele i znatno nižom cenom pojedinačnog aviona, daju jasnu prednost ruskoj letelici u odnosu na "raptora".
Ovo mišljenje izneo je i stručnjak za odbranu Aleks Loki, koji smatra da bi Su-35 brže uočio F-22 u duelu na maloj udaljenosti ili misiji presretanja. Sa tim se slaže i potpukovnik i pilot američke vojske Dejvid Berk, koji navodi da sa F-22 nikada ne bi ulazio u blisku borbu sa protivnikom, već bi se trudio da iskoristi glavnu prednost "raptora", tj. njegove stelt karakteristike i borbu izvan vizuelnog dometa.
BONUS VIDEO:
(MONDO/U. M.)
