Terazije - obešeni srpski rodoljubi - 17. avgust 1941.
MONDO/Stefan Stojanović 

Nemci su prvo streljali petoricu srpskih rodoljuba, a onda njihova tela obesili o bandere kao opomenu svima koji su pružali otpor.

Obešeni su prethodno ubijeni u ranim jutarnjim časovima u unutrašnjem dvorištu zatvora Gestapoa, u, kasnije porušenoj, zgradi Okružnog suda (zgrada tzv. Seljačkog suda, bila na današnjem Trgu Nikole Pašića) gde su pogubljeni mecima iz pištolja. Potom su tela ubijenih prevezena na Terazije i obešena na stubove za tramvajske kablove.

Organizator vešanja u centru Beograda bio je "es-es" major Karl Kraus, šef beogradskog Gestapoa, dok mu je, prema nekim navodima, glavni pomagač bio šef Uprave grada Beograda Dragi Jovanović.

Leševi su stajali na Terazijama čitav dan da bi, najverovatnije, bili skinuti u noći, 18. avgusta, te odneti na nepoznatu lokaciju.

STRAŠNI SUD: Dan kada je razorena "duša Srbije" (VIDEO)

Okupatori su primenjivali netipična vešala na kojima smrt nije nastajala padom s visine i trenutnim lomljenjem vrata, već sporim i stravičnim davljenjem od težine tela koje je prislonjeno na malu visinu uz drveni stub.

1/0
Vidi galeriju
undefined spomenik terazije

Surovost ovog čina dodatno je naglašavao transparent razapet među stubovima koji je pozivao na konjske trke, dok je u blizini stajala parola na nemačkom "Snaga kroz radost".

Dok još nisu obznanili zločinačko pravilo "100 za jednog", da će u odmazdama ubiti sto Srba za svakog nemačkog vojnika koji strada od ruke ustanika, nacisti su odlučili da na ovakav način, javnim vešanjem leševa nekoliko ljudi u centru Beograda, upute zastrašujuću pretnju Srbima i pokažu šta ih čeka ukoliko se ne smire i pokore.

Ova jeziva scena Srba obešenih 17. avgusta 1941. godine, izobličenih i namučenih lica, u pocepanoj odeći, postala je simbol brutalnosti nacista, ali i najava brojnih drugih masovnih zločina koji će se tokom Drugog svetskog rata odigrati na prostoru Srbije.

Svih pet bandera, koje su poslužile kao gubilište, stajale su na tom mestu sve do sredine pedesetih godina kada su prenesene na beogradsko Novo groblje i postavljene u Aleju ubijenih rodoljuba.

Kao prvoklasni spomenik opstale su na tom mestu decenijama, do rekonstrukcije tog dela groblja 2003. godine, kada su neočekivano nestale bez ikakvog traga.

USTAŠKA KLANICA: Noć u kojoj su poubijani Srbi na Pagu

Do danas je ostalo nepoznato kako je došlo do toga - da li su ukradene tokom noći, kao "sekundarna sirovina", namerno preprodate, ili čak "uklonjene" zbog svoje teške istorijske konotacije.

U spomen na tragično stradale sugrađane, grad Beograd je na Terazijama, kod Igumanove palate, 1983. godine postavio Spomenik obešenim rodoljubima, Delo akademskog vajara Nikole Jankovića.

U neposrednoj blizini spomenika postavljena je spomen-ploča sa epitafom: "Borcima za slobodu koje su fašistički okupatori obesili na Terazijama 17. avgusta 1941. godine: Jovanu Jankoviću, radniku, Ratku Jeviću, zemljoradniku, Velimiru Jovanoviću, zemljoradniku, Svetislavu Milinu, radniku, Miloradu Pokrajcu, učeniku".

Video snimak ovog, obično se kaže zverskog a, u stvari, hladnokrvnog i monsruozno proračunatog zločina, ne postoji ali zato postoje drugih vešanja nedužnih ljudi, poput ovog iz obližnjeg Pančeva, takođe 1941. godine.

Ovoga puta ne radi se o zloglasnom Geatapou i SS-u, već o regularnim jedinicama Vermahta.