Kada je 1989. pao Berlinski zid, to je označilo i pad Varšavskog pakta, te početak raspada Sovjetskog saveza. Do početka ‘90-ih, jedna po jedna država će napuštati dotad čelični stisak SSSR-a, a mnoge će i za relativno kratko vreme postati članice NATO-a, te Evropske unije. Nije prošlo mnogo vremena pre nego što su u zapadne zemlje, pre svega u SAD, Veliku Britaniju i Nemačku, počeli da pristižu nekadašnji naučnici i stručnjaci, ali i bivši oficiri i agenti obaveštajnih službi nekadašnjih sovjetskih država. Sa njima su, posledično, stigle i brojne informacije i dokumenti, za koje se do tada na zapadu smatralo da su ili ruska propaganda, ili potpune izmišljotine.

Jedna od takvih informacija je bila i ona o sovjetskom projektu “Buran”. Iako su zapadne službe, pre svega CIA i MI-6, već početkom ‘80-ih imale informacije o razvoju ovog sistema, konačni zaključak je bio da se radi o “potpunoj neistini” i propagandi iz Kremlja, kao i iz KGB-a. Hladni rat je i dalje bio na svom vrhuncu, a zapadnim centrima moći je verovatno bilo lakše da ovu informaciju proglase za lažnu, nego da priznaju da su Rusi imali špijune unutar samog Pentagona, te svemirske agencije NASA i čitavog niza privatnih kompanija koje su proizvodile razne delove letelica.

Projekat “Buran” je, zapravo, bio potpuna kopija američkog programa “Space Shuttle”, letelica koje su se mogle više puta lansirati u svemir i koristiti za različite misije u orbiti, kako civilne, tako i vojne. Amerikanci su saznali da je “Buran” stvaran tek 1985, a njihovi izvori u Kremlju su navodili da je projekat bio veoma tajan i u samom SSSR-u, te da su naučnici i stručnjaci koji su na njemu radili često putovali specijalnim sistemom prevoza, nazvanim “Metro 2”, piše Al Džazira.

Tajni sistem za transport

U Vašingtonu su već bili upoznati sa postojanjem ‘Metroa 2’ (Linija D-6) ispod šireg rejona Moskve. Nekoliko ruskih disidenata je takođe već bilo potvrdilo postojanje ovog tajnog sistema za prevoz visokih državnih službenika, političara i agenata KGB između ključnih tačaka u Moskvi i njenoj okolini. Vitalij Jurčenko, jedan od najviše rangiranih oficira KGB-a koji je prebegao na Zapad, je tvrdio i da se “Linija D-6” ili samo ‘Dvojka’ (rus. двойка), kako su agenti KGB-a nazivali ovu mrežu, prostire i daleko van Moskve, te da postoji još tajniji podzemni sistem koji vodi do nekih vojnih instalacija van Moskve.

Iako klasifikovan kao najviša državna tajna, o ovom sistemu prevoza se u Moskvi među običnim građanima šuškalo još od početka ‘60-ih. Brojni radnici koji su radili na održavanju zvaničnog “civilnog” metroa bi se, s vremena na vreme, “pohvalili” prijateljima ili članovima porodice kako “rade i na veoma tajnim stvarima, bitnim za sam vrh Partije i Kremlj”. Tokom decenija, “Metro 2” je u Rusiji postao neka vrsta “urbane legende”, baš kao što su to “Area 51” u SAD, “RAF Menwith Hill” u Britaniji ili “Pine Gap” u Australiji.

Paralelne linije

Jedna od linija “Metroa 2” je svakako postojala i ranih ‘50-ih, a građena je za vreme konstrukcije samog moskovskog metroa. Linija se delom kreće od stanice u blizini Kremlja (nazvane “stanica 103”) do kompleksa iza Moskovskog Univerziteta (“stanica 54”). Neki od inženjera koji su radili na izgradnji (oba) metroa navodili su da su “paralelne linije” pod upravom Ministarstva odbrane, te da su one proširene još u vreme Staljina. To ne bi trebalo da čudi, budući da je poznata Staljinova paranoja i njegovo nepoverenje čak i u najbliže saradnike, kako u vrhu Komunističke partije, tako i u tadašnjem vojnom vrhu. Poznato je i da je Staljin imao više “planova evakuacije”, budući da se gotovo celo vreme provedeno na mestu lidera SSSR-a plašio mogućeg atentata.

Saša Egnatšvili, koji je bio jedan od najbližih Staljinovih saradnika i njegov zvanični “stručnjak za hranu”, svedočio je da je sovjetski lider bio u stalnom strahu da će biti otrovan ili ubijen u svom kabinetu, te da u slučaju pobune ili pokušaja državnog udara može da pobegne njegovim privatnim podzemnim vozom.

Sedamdeset godina kasnije, “Metro 2” je i dalje gotovo jednaka misterija kao što je to bio za vreme SSSR-a. Moskovska štampa i novinari su u samo nekoliko navrata pisali o ovom sistemu i to još početkom ‘90-ih. Tada se tvrdilo da se ove linije ne koristite zbog njihove neispravnosti i nedostatka novca u vojnom budžetu Rusije za njihovu rekonstrukciju i održavanje. Godine 1994. su se pojavile i informacije da je “Metro 2” većim delom neupotrebljiv, jer je poplavljen izlivanjem reke Neglinka, podzemne reke duge oko osam kilometara, koja je i jedna od pritoka reke Moskva.

Skrivanje na javnom mestu

Najveći broj “pouzdanih” informacija, još sa kraja ‘80-ih, navodi da “Metro 2” najviše koriste pripadnici različitih obaveštajnoh službi, poput KGB (danas FSB), vojne obaveštajne službe GRU, te u retkim slučajevima i neke visoke diplomate. Takođe, tvrdi se i da se sam “tajni metro” nalazi na dubinama između 50 i 200 metara, a da je najdublja i najveća stanica upravo ona ispod samog Kremlja, na gotovo 270 metara, sa više ulaza i izlaza, a koja se delom naslanja na prirodni sistem pećina, otkriven još početkom 19. veka.

Sredinom devedesetih, neformalna grupa građana, koja je delovala pod nazivom “Urbani istraživači”, pokušala je da snimi dokumentarni film o “Metrou 2”, tvrdeći da su locirali nekoliko ulaza za održavanje. To im nije uspelo, jer ih je pri samom okupljanju privela moskovska policija.

Tada se takođe tvrdilo i da su “Metro 2” najviše koristili, od 1973. do 1979. godine, tadašnji sovjetski lider Leonid Brežnjev i njegovi saradnici. Brežnjev je navodno bio toliko zadovoljan funkcionisanjem “tajne železnice”, kao i sistemom podzemnih nuklearnih bunkera namenjenih najvišim funkcionerima, da je odlikovao tadašnjeg šefa KGB-a Jurija Andropova Medaljom heroja socijalističkog rada, jednim od najvećih sovjetskih priznanja.

Ni potvrđeno, ni demantovano

Do danas Kremlj, FSB i GRU nikada nisu ni potvrdili, ali ni demantovali postojanje ovog podzemnog sistema. U skladu sa ruskom obaveštajnom politikom “potpunog i stalnog poricanja”, takođe nikada nije zvanično potvrđeno ni postojanje brojnih vojnih i državnih instalacija širom Rusije, kao i na Dalekom Iitoku. Tako Kremlj do danas negira postojanje velikog nadzemnih i podzemnog kompleksa u Belogorskoj oblasti u podnožju Urala, iako još od ranih ‘90-ih postoje njegove fotografije sa američkih satelita, koje su danas dostupne i na internetu, Al Džazira.

Po tome, Rusija podseća i na sam SAD. Iako su ruski sateliti fotografisali veliki kompleks Nellis Proving Range u blizini Las Vegasa još 2000. godine, Američko vazduhoplovstvo i Bela kuća su zvanično priznali njegovo postojanje tek 2014.

Što se tiče moskovskog “tajnog metroa”, on danas zapravo i nije toliko tajan. Naime, na brojnim linijama i stanicama “regularnog” metroa postoje brojna vrata, od onih običnih do velikih hangara, oblepljenih raznim upozorenjima o zabrani ulaska, te logotipima državnih službi i agencija koje ih koriste. Na mnogim mestima postoje i stepenice za koje je očigledno da vode na nivoe pored ili ispod zvaničnih linija prevoza, pa je čak i onima koji se prvi put nađu na ovim stanicama jasno da “postoji nešto više”.

Zanimljivo je i da zvanični dokument Pentagona sa kraja ‘90-ih, pod imenom “Vojne snage u zemljama u tranziciji”, navodi da “u Moskvi postoji vojni podzemni sistem metroa, koji vodi i izvan granica samog grada”.

“Sistem obuhvata i podzemna komandna mesta za razne jedinice ruske armije, kao i veliki bunker za gotovo 10.000 ljudi, nalik podzemnom gradu, koji ima svoje kuhinje, bolnicu, sale za sastanke, pa čak i bioskop i kafe bar. Postoji i brza linija koja vodi do posebnog terminala na aerodromu Vnukovo”, navedeno je u američkom dokumentu.

(MONDO)