Fudbal, košarka, ragbi (američki fudbal), bejzbol... Ovi sportovi najčešće su se pojavljivali na velikom platnu. Ali, nijedan sport nije bio tako velika inspiracija kao boks.
- BOKS -
Napravljeno je zaista mnogo sjajnih filmova koji su "obradili" ovu temu, koji su bili posvećeni legendarnim pesnicama, borbama u ringovima...
Prema mnogim ocenama, "Raging Bull" ("Razjareni bik", 1980. godine) bi mogao da ponese epitet, ne samo filma o boksu i bokserima, već uopšte o sportu.
Martin Skorseze je bio iza kamere, a ispred nje Robert de Niro koji je maestralno dočarao lik Džejka Lamote, američkog boksera sa italijanskim korenima, koji je bio pravi "bik" u ringu, ali i van nje.
Ovaj film imao je čak osam nominacija za Oskara. Dobio je dve. Za najbolju mušku ulogu (De Niro) i montažu.
Rame uz rame ovom ostvarenju je serijal "Roki". Silvester Stalone u ulozi "italijanskog pastuva" Rokija Balboe, šibanja u ringu, antologijske scene, urlik "Edrijeeeen" sa zatvorenim okom posle borbe, "zarazna" muzička koja je obrađena xy puta od prvog od ukupno šest delova...
Još jedno istinsko filmsko remek-delo u vezi sa boksom. Film "Šampion" (The Champ) iz 1979. godine. Srceparajuća priča o nekadašnjem bokserskom šampionu Biliju Flinu, koji je posle karijere jedva sastavljao kraj sa krajem, kako bi prehranio sebe i sina Ti Džeja. Bili (maestralna uloga Džona Vojta) namerava da se vrati u ring, a Ti Džej u njemu vidi idola... Na kraju "Šampion" umire.
Scena koja se teško zaboravlja.
Dolazimo do još jednog sjajnog filmskog ostvarenja, koji je za inspiraciju imao boks. "Bokser" (The Boxer) Sa Danijelom Dej Luisom i Emili Votson u glavnim ulogama. Kada se kaže Danijel Dej Luis sve je jasno. On NE UME loše da oglumi. Dej Luis glumi boksera Denija, koji je bio u zatvoru zbog veza sa Irskom republikanskom armijom (IRA). Po izlasku iz zatvora želi da se ponovo posveti samo boksu, učenju novih talenata, da se izoluje od političkih aktivnosti i nasilja. Ali...
Boks je sport za muškarce. Hm, da li? Film "Devojka od milion dolara" (Million Dollar Baby) iz 2004. godine tvrdi suprotno. Hilari Svonk, u ulozi Margaret "Megi" Ficdžerald, konobarice iz Misurija, kojoj je san da postane profesionalna bokserka. Ovoj plemenitoj veštini, kako se boks često naziva, uče je renki Dan (Klint Istvud) i Edi Dupri (Morgan Frimen).
Film je dobio četiri Oskara. Hilari Svonk za glavnu žensku ulogu, za najbolji film, režiju i za najbolju mušku sporednu ulogu (Morgan Frimen).
"Ali". Da li je potrebno nešto više reći? Film o jednom od najboljih (jednom od najboljih!?) boksera svih vremena. Kasijus Klej aka Mohamed Ali. Ok, svakako nije najbolji film, pogotovo kada se pogledaju ovi gore navedeni, ali čim je reč o Aliju vredi ga videti, ako već niste. Priča o životu sjajnoj boksera, od mlađih dana do ulaska u ring i šampionskog puta. U glavnim ulogama su Vil Smit, Džejmi Foks, Džon Vojt...
- FORMULA -
Jedan od najprestižnijih i najskupljih sportova na svetu. Svet automobilzma, svet Formule, brzih četvorotočkaša, prelepih devojaka, "vozača-plejboja", "vozača-robota" ili "vozača-vojnika"...
Jedno od novijih ostvarenja koje je obradilo ovu tematiku jeste film "Rush" (2013. godina). Veliko rivalstvo Britanca Džejmsa Hanta i Austrijanca Nikija Laude. Vredi pogledati!
Iako smo želeli da se fokusiramo isključivo na igrane filmove, nemoguće je zaobići dokumentarac o Ajrtonu Seni. Brazilac koji je i dan-danas, za mnoge najbolji svih vremena. Bio je tri puta svetski šampion. Poginuo je u 34. godini.
- FUDBAL -
"Beg u pobedu" (Victory). Film iz 1981. godine. Nije "pucao" na velike filmske nagrade, već na to da ga publika zavoli. A kako ne voleti film u kojem igraju takve fudbalske legende kakvi su Pele, Bobi Mur, Osvaldo Ardiljes..."? "Makazice" Pelea, Ardiljesov dribling...! U kojem igraju takve glumačke veličine kakvi su Maks fon Sidov i Majkl Kejn! U kojem Silvester Stalone brani penal Nemcu i potom svi saveznički vojnici, uz pomoć francuskih domoljuba beže u slobodu! Niste gledali film!? Obavezno!
Teško je zaobići NJEGA. Za njega Argentinci kažu: "Bog na nebu, ON na zemlji". Emir Kusturica je pre šest godina napravio dokumentarni film "Maradona" o Dijegu Armandu Maradoni, legendarnom Argentincu, koji je o fudbalu znao sve i to nam je nesebično pokazivao.
"The Damned United" - priča o fudbalskom treneru Lidsa Brajanu Klafu.
"Montevideo, Bog te video". Romantična filmsko-fudbalska priča o tome kako se ova igra nekada nije igrala zbog novca nego zbog nečeg drugog, lepšeg, emotivnijeg, nevinijeg... Znate sve i o prvom i o drugom delu filma. Moša, Tirke, Urugvaj, Svetsko prvenstvo... To su bila vremena, to je bio fudbal!
- OSTALO -
"Vatrene kočije" (Chariots of Fire, 1981. godina). Atletika. Film o dvojici nritanskih atletičara, koji se takmiče na Olimpijskim igrama 1924. godine. I, naravno, Vangelisovo muzičko remek-delo.
Bilo je raznih komičnih filmova, ali dva se izdvajaju.
"Beli ljudi umeju da skaču" (White Men Can't Jump) iz 1992. godine sa Vudijem Harelsonom i Veslijem Snajpsom u glavnim ulogama. Košarka je sport koji pre svega igraju crnci. Ali, Vudi Harelson u ulozi Bilija Hojla dokazuje suprotno.
Na Zimskim Olimpijskim igrama u Sočiju 2014. godine učestvovao je i bob tim sa Jamajke. A 20 godina pre toga snimljen je film baš o tome. Urnebesna komedija "Cool Runnings" iz 1993. godine govori baš o tome da Jamajčani naprave bob tim i učestvuju na Olimpijskim igrama.
Nije baš da je sport u filmu "Point break" iz 1991. godine glavna priča, štaviše, ali surf jeste sport. A Kijanu Rivz, kao FBI agent, ulazi u surfersko društvo kako bi postao prikriveni član bande koju predvodi Patrik Svejzi. Dakle, surfovanje!
Nismo mogli a da ne stavimo i domaći film iz 1979. godine - "Poslednja trka". Ljubav konja "Zimzelena" i njegovog ponosnog džokeja, 12-godišnjeg dečaka. "Zimzelen" je nekjadašnji šampion, kojeg je uprava ergele odlučila da proda klanici, ali događa se obrt i konj dolazi u vlasništvo dečakovog školskog razreda. Igraju: Vladimir Buljan, Mirjana Joković (jedna od njenih prvih uloga), Boban Petrović, Pavle Vuisić...
- FILMOVI O NAVIJAČIMA -
Navijači su sastavni deo sporta, uostalom utakmice se i igraju zbog publike. Ali, nasilje na fudbalskim i drugim borilištima bili su insporacija raznim filmskim delatnicima da se pozabave tom temom.
"Football Factory" (2004. godina). Ovaj film nije samo analiza nasilja među engleskim fudbalskim navijačima i njihovom opsesijom ovom igrom, već i žudnja da se pronađe "svoja armija", da se bude deo nečega...
A šta ako vam fudbal i huliganstvo uđu u krv? To je na svojoj koži osetio policajac, koji je trebalo da se infiltrira među huligane kako bi ih lakše osujećivali u njihovim zlodelima. Ali, policajac vremenom postaje kao oni. I gori od njih! Sve se to opisuje u filmu "I.D." (Lična karta).
Još jedan dobar film o tome kako dečaci, mladići bez nade i perspektive lako mogu da odu na pogrešnu, mračnu stranu. "Green Street Hooligans" o momku koji je, posle isključenja sa Harvarda, došao u London i upoznao se sa svetom fudbalskim huligana.
Na sreću, nisu svi navijači ovakvi. Štaviše, većina dolazi na utakmice samo zbog fudbala, zbog drugara... A ima i onih koji bi zbog fudbala prevarili i svoju devojku samo da bi gledali "kotrljajući objekat". Deni Dajer, koji je u "Football Factory" glumio huligana, u filmu "The Other Half" (Druga polovina) dobio je drugi zadatak - da kao pasionirani ljubitelj fudbala nekako ode u Portugal na EP i gleda englesku reprezentaciju. Ali, kako sve to "servirati" novopečenoj supruzi? Pa, povesti i nju u Portugal, a da pojma nema da on organizuje put, odnosno "Medeni mesec", samo da bi gledao fudbal. Mnogi su se prepoznali u ovom filmu! :)
PS: Na ovu listu su mogli da uđu i mnogi drugi filmovi, ali to bi trajalo beskonačno. Ne sumnjamo da imate svoje favorite i da ćete nam ukazati na njih u komentarima.
