U nedavnom MONDO serijalu posvećenom 125 godina fudbala u Srbiji, otkrili smo da postoje brojne priče o zaboravljenim ličnostima i događajima u tom sportu koje vredi čuvati od zaborava.
Ali, da li ste znali da je jedan Srbin posle igranja u reprezentaciji Nezavisne Države Hrvatske 1941. bio streljan od strane ustaša?
Njegovo ime bilo je Svetozar Đanić. Bio je pravoslavni Srbin koji je na današnji dan pre 80 godina, 18. juna 1941, bio streljan od strane ustaškog režima.
Njegova tragična životna priča ostala je neispričana sve do današnjih dana, a i te kako bi valjalo sačuvati je od zaborava.
Ono što danas znamo o Đaniću, tada jugoslovenskom reprezentativcu, pre nego što je počeo Drugi svetski rat, jeste da je rođen u Sremskoj Mitrovici 1917. godine. Bio je odličan fudbaler koji je ponikao u SK Slaviji iz Novog Sada, a potom sa 17 godina prešao u redove Vojvodine.
Tokom 1936. se preselio u Zagreb, na studije, kratko je zbog toga boravio i u Čehoslovačkoj, pre nego što se vratio u Zagreb. Nosio je boje Građanskog, poznatog predratnog kluba sa kojim je 1940. osvojio poslednje prvenstvo Kraljevine Jugoslavije.
I tada otprilike počinje njegova tužna sudbina. Drugi svetski rat je polako počinja da poprima obrise strašnog sukoba, a posle tri utakmice u dresu Jugoslavije tokom 1940. i 1941. godine, Đanić biva pozvan u reprezentaciju novoosnovane NDH.
Kao što je Aleksandar Holiga u tekstu posvećenom Đaniću za hrvatski "Telesport" otkrio, ovaj fudbaler je u knjizi "Nogomet Nezavisne Države Hrvatske" bio opisan na sledeći način:
"Zna se: Đanić je "lala", pravoslavac. Kasnije i okorjeli komunist. Igrački, solidan." I upravo će taj opis komuniste (makar zvanično, imajući u vidu da je bio i Srbin, a znamo kako su oni prolazili u NDH) skupo koštati mladog fudbalera.
Već 15. juna 1941. godine, Đanić je - nije se mnogo pitao - bio deo reprezentacije NDH na meču protiv selekcije nacističke Nemačke, tima protiv kojeg je već jednog igrao kao reprezentativac Jugoslavije.
Meč je bio igran u Beču, igrači NDH su pozdravili domaćine zloglasnim pokličom "Za dom - spremni", a Nemci su slavili 5:1. Ta selekcija NDH će jula 1941. biti čak i primljena i u članstvo FIFA, ali tragični junak ovog teksta to nije dočekao.
Đanić je bio zamenjen u drugom poluvremenu tog susreta s Nemcima, a već dan kasnije, po povratku te selekcije u Zagreb, on biva uhapšen.
Ustaše su ga privele pod optužbom da je sarađivao sa komunistima i 18. juna ga streljaju u šumi Dotrščina, na lokaciji gde su ustaše tokom Drugog svetskog rata streljale još oko 7.000 ljudi.
Đaniću su bile tek 24 godine, a on je ostao potpuno zaboravljen. Holiga, autor pomenutog teksta, smatra da Hrvatska ne bi smela da "krije kosture u ormaru", već da treba da prihvati svoju istoriju i Đanića prepozna kao jednog od hrvatskih reprezentativaca, imajući u vidu da u svoju današnju statistiku zbrajaju mečeve koje je selekcija NDH igrala tokom Drugog svetskog rata.
Tri dana pre smrti, Đanić je bio praktično primoran da bude deo meča kojim su se veličale ustaške i nacističke "vrline", iako su bile suprotne njegovim ideološkim uverenjima. Kao pravoslavni Srbin u NDH očigledno je na sebi imao metu koju nije mogao da izbegne. Njegov tragičan kraj života ne bi smeo da ostane tamo gde je do sada bio, u zaboravu.
Svetozar Đanić to nije zaslužio...