On je velikan srpske i hrvatske književnosti, a po jednoj poemi je poznat široj čitalačkoj publici.
Pesnik Ivan Goran Kovačić je rođen 21. marta 1913. godine u selu Lukovdolu u Gorskom kotaru u Hrvatskoj, od majke Ruže, koja je bila jevrejskog porekla, i oca Ivana koji je bio Hrvat. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, a kasnije se školovao u Karlovcu i Zagrebu.
Ivan Goran je studirao filozofiju u Zagrebu, ali je nikada nije završio. Tokom studentskih dana Ivan Goran je sarađivao u levičarskim časopisima. Njegovo opredeljenje je tada bilo jugoslovensko i pacifističko. Uvek je bio levičar, na strani radnika, na strani obespravljenih, ugnjetavanih i siromašnih.
Svoje prve književne radove počeo je da objavljuje još kao gimnazijalac. Sa dvojicom svojih prijatelja objavljuje prvu zbirku pesama pod naslovom "Lirika" 1932. godine.
Ivana Gorana Kovačića danas šira čitalačka publika pamti po njegovoj poemi "Jama", potresnoj ilustraciji srpskog stradanja od ruke ustaša.
Njegova najpoznatija poema "Jama" je inspirisana tragičnim događajem, masovnim ubijanjem Srba koji su bačeni u kraške jame u okolini Livanjskog polja. Njegovo delo predstavlja protest protiv ustaških pokolja nad Srbima. Potresni i detaljni opisi sakaćenja, mučenja i ponižavanja koje su trpele žrtve od strane ustaša, nikoga ne ostavljaju ravnodušnim.
Veliki umetnik Pablo Pikaso, kad su mu pročitali francuski prevod "Jame", ostao je skamenjen, očiju ispunjenih suzama.
"Posljednje svjetlo prije strašne noći
Bio je bljesak munjevita noža,
I vrisak, bijel još i sad u sljepoći,
I bijela, bijela krvnikova koža;
Jer do pojasa svi su bili goli
I tako nagi oči su nam boli.
O bolno svjetlo, nikad tako jako
I oštro nikad nisi sinulo u zori,
U strijeli, ognju; i ko da sam plako
Vatrene suze s kojih duplje gori:
A kroz taj pako bljeskovi su pekli,
Vriskovi drugih mučenika sjekli."
Iako je on želeo da sačuva ovu tragediju od zaborava i spreči da se užasi ponove, njegova sudbina je bila potresna – Ivan Goran Kovačić je ubijen je 1943. godine, kada je imao svega 31 godinu, a ubili su ga četnici jer se u Drugom svetskom ratu borio na strani partizana.
Naime, Kovačić se partizanima priključio 1942. godine zajedno sa hrvatskim pesnikom Vladimirom Nazorom.
Krajem juna 1943 godine, nakon ofanzive u kojoj su se partizanske snage sukobile sa nadmoćnim fašističkim neprijateljem, Ivan Goran Kovačić se obreo u fočanskom selu Vrbici, ranjen, bolestan i iznemogao. Krio se zajedno sa grupom preživelih partizana kada ih je pronašla grupa istočnobosanskih četnika.
Tog 13. jula 1943. godine, u selu Vrbnica, u šumi, zaklali su ga četnici. Zakopan je negde u šumi, u planini, da mu niko ne zna grob. Ipak, njegovi posmrtni ostaci pronađeni su tek 1957. godine kada su premešteni u njegov rodni Lukovdol.
Pošto je opevao stradanja Srba, smatra se pesnikom srpske duhovne baštine. On je od onih mlađih pesnika koji su u svemu sjedinili svoj pesnički i revolucionarni put.
Svake godine se od 1964., Kovačiću u čast u njegovom rodnom mestu Lukovdolu održava pesnička manifestacija "Goranovo proleće", gde se dodeljuju nagrade "Goranov venac" i "Goran za mlade pesnike".
Ivan Goran Kovačić bio je pesnik mračnih slika i tmurnih raspoloženja, ali njegova posvećenost idejama socijalne pravde bila je toliko intenzivna da se nije ustručavao da javno ulazi u rasprave i polemike, a njegov aktivizam, stupanjem u partizanske redove, prerastao je čisto intelektualni nivo ostvarujući se kao puni politički i ljudski angažman.
Pored poezije, Kovačić se bavio i prozom, esejistikom i kritikom. Godine 1936. štampao je knjigu novela "Dani gnjeva". Inače je prevodio sa nekoliko jezika i imao je zavidnu književnu i jezičku kulturu.
(MONDO)
Budite bolje informisani od drugih, PREUZMITE MONDO MOBILNU APLIKACIJU.
