Profesor Fakulteta političkih nauka u Bangkoku Janjira Sombatponsiri u svojoj doktorskoj disertaciji analizirala je specifični humor, korišten kao sredstvo nenasilne borbe u Srbiji 90-ih godina prošlog veka.
Knjiga je nastala na osnovu doktorske disertacije autorke, a izdavač je ugledni njujorški Sirakuza univerzitet. U knjizi su analizirani brojni aforizmi srpskih autora, članova Beogradskog aforističarskog kruga i Udruženja književnika Srbije.
Autorka knjige je pre nekoliko godina odbranila doktorsku disertaciju na Univerzitetu u Bangkoku, a u uvodu knjige ističe da su "popularne teme aforizama devedesetih godina prošlog veka u Srbiji bile vezane za ratove, sankcije, nestašice osnovnih dobara i licimernu i represivnu prirodu Miloševićevog režima".
"Srpski aktivisti iz 90-ih godina prošlog veka imaju reputaciju kreativnih i fleksibilnih, sa odličnim smislom za humor. Istraživala sam njihove sjajne i smešne protestne akcije, u nameri da pokušam da shvatim na koji način je humor delovao kao sredstvo nenasilne borbe.
Tokom razgovora sa srpskim aktivistima neki od njih su mi rekli da su inspiraciju za svoje nenasilne akcije pronašli u Gandiju. Pomislila sam - vau, to je fantastično, da nasleđe Gandijevog nenasilnog protesta postoji i na drugom kontinentu, u drugom političkom i kulturnom okruženju.
Međutim, priča se tu ne završava.
Srpski nenasilni pokret takođe je bio inspirisan i britanskom humorom iz serije Monti Pajton, koja je bila popularna 80-ih godina prošlog veka. Štaviše, njihov osećaj prezira prema Miloševićevoj diktaturi takođe je bio i pod velikim uticajem srpske istorijske borbe protiv Otomanskog carstva.
Ti eklektični elementi oblikovali su društveni pokret, u čijim temeljima su bile vrednosti u suštini sukobljene jedne sa drugima. Na primjer, iako je Gandi bio poznat po odličnom smislu za humor, njegov humor je potpuno drugačiji od "apsurdnih šala" Monti Pajtona.
Mislim da Gandiju nikada ne bi palo na pamet da smisli protestni slogan, kao što je na primjer - "Slobo spasi Srbiju, ubij se."
U tom smislu, ništa nije tipično 'gandijevsko" u srpskom nenasilnom pokretu, mada je Gandijeva ostavština prisutna", rekla je Janjira Sombatponsiri u februaru ove godine, na predavanju posvećenom Gandiju, održanom na jednom indijskom univerzitetu.
Pored ostalih, Sombatponsiri je u svojoj knjizi koristila aforizme iz dokumentarnog filma "Doviđenja, kako ste", autora Borisa Mitića.
Među zastupljenijim autorima aforizama u njenoj studiji o nenasilnoj borbi i humoru su Aleksandar Baljak, Slobodan Simić, Aleksandar Čotrić, Milan Beštić, Raša Papaš, Rastko Zakić, Rade Jovanović, Zoran Rankić i Bojan Ljubenović.
