U spomen parku "Jajinci", mestu najvećeg stradanja nevinih žrtava za vreme Drugog svetskog rata u Srbiji, danas je održana komemorativna svečanost posvećena očuvanju sećanja na više desetina hiljada brutalno likvidiranih žrtava.
Spomen-park "Jajinci" podignut je na lokalitetu vojnog strelišta koje su koristile oružane snage Kraljevine Jugoslavije, a koje je tokom Drugog svetskog rata postalo mesto najvećeg stradanja nedužnog stanovništva na teritoriji okupirane Srbije.
Strelište u Jajincima izdvaja se u odnosu na ostala mesta stradanja po masovnosti žrtava i surovoj sistematičnosti u likvidaciji i prikrivanju zločina nad nedužnim stanovništvom.
Sačuvane fotografije i izjave malog broja preživelih svedoče o stradanju i patnjama Srba, Jevreja, Roma i drugih talaca fašistickog režima u Beogradu i Srbiji.
U periodu od 8. novembra 1943. godine do 2. aprila 1944. godine, Gestapo je vršio organizovanu ekshumaciju i spaljivanje posmrtnih ostataka žrtava, a Komisija za utvrđivanje ratnih zločina, formirana po završetku Drugog svetskog rata, nakon istrage iznela je podatak da je na strelištu Jajinci stradalo 80.000 osoba.
Novija istraživanja ukazuju da je na tom stratištu nastradalo 65.000 ljudi.
Ceremoniju u Jajincima danas je predvodio ministar za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Zoran Ðorđević.
Odavanje počasti počelo je polaganjem venaca, a prvi je venac položio ministar Ðorđević u ime Vlade Srbije i kao izaslanik predsednika Republike Aleksandra Vučića, za kojim je venac položio zamenik gradonačelnika Beograda Goran Vesić ispred Grada.
Vence su na spomenik nastradalima za vreme Drugog svetskog rata na najvećem stratištu položili i opština Voždovac, SUBNOR Srbije, Udruženje logoraša Jasenovac, Savez jevrejskih opština Srbije, Nacionalni savet romske nacionalne manjine, dok su predstavnici diplomatskog kora, predvođeni šefom Misije EU u Srbiji Semom Fabricijem, položili bele ruže.
Komemorativnoj svečanosti prisustvovali su i predstavnici Vojske Srbije, verskih zajednica u Srbiji, potomci logoraša i drugi.
"Danas se u Jajincima prisećamo žrtava nacističkog terora, ali i velikog dela koje su izveli naši neustrašivi preci koji nisu očajavali u teškom vremenu, kada se činilo da nema nade i izlaza za naš narod", rekao je Ðorđević.
Kako je naveo, hrabro su preuzeli sudbinu u svoje ruke i oslobodili svet iz kandži nacističkog, monstruoznog porobljivača.
"Potrebno je kako danas, tako i u vremenu koje je pred nama, koliko god nam se činilo teško, da mobilišemo sve napredne, rodoljubive i marljive snage u našem narodu da bismo našoj državi osigurali dugoročnu stabilnost, prosperitet za mnogo godina, baš kao što su naši junaci i preci uspeli pre 75 godina u neuporedivo težim uslovima", istakao je Ðorđević.
Ministar je kazao da je borba danas, kao što kaže predsednik Srbije Aleksandar Vučić, pre svega borba za što veće ulaganje u obrazovanje i tehnološki razvoj, borba za nova radna mesta, privredni rast i bolji život i materijalni položaj svih građana.
Istakao je da je strateški cilj Srbije punopravno članstvo u EU i dodao da je uveren da građani Srbije itekako poseduju kapacitet da ostvare taj cilj.
"Ali, isto tako neophodno je da stalno ponavljamo istorijsku istinu, kako zbog vaspitanja budućih generacija, tako i zbog nas samih, jer s vremena na vreme, zaboravljamo da je EU nastala pre svega na temeljima pobede saveznika nad fašizmom", podsetio je Ðoriđević.
Odavajući počast stradalima u Jajincima, Ðorđević je kazao da su svakodnevno od 1942. godine do kraja Drugog svetskog rata, na potezu od logora na Starom sajmištu do stratišta u Jajincima, ozloglašeni Š oficiri vozili gasni kamion u kome su na najbrutalniji način gušeni građani Beograda jevrejske veroispovesti, bez obzira na pol, uzrast i političko opredeljenje.
Naveo je da je do tada prestonica Srbije, kao i danas, bila jedna od retkih glavnih gradova u ovom delu Evrope koji se odlikovao i ponosio time što građani različitih nacionalnosti, religija i zavičaja uživaju punu ravnopravnost u njemu.
"Iz Srbije i od strane Srba niko nikada nije proteran, a kamoli zatvaran i ubijan zbog svoje različitosti, a to nije ni u našoj političkoj tradiciji. Taj krvavi posao koji su obavili na tlu okupirane Srbije nacistički okupatori su opisali kao veliki korak ka ostvarivanju Hitlerovog konačnog rešenja jevrejskog pitanja na tlu Evrope. Ovim su naša ponižena i porobljena zemlja i njen glavni grad postali teritorija koja je bila sasvim, kako su rekli, slobodna od Jevreja, jer je genocid nad jevrejskim stanovništvom sproveden u potpunosti", ispričao je Ðorđević.
Dodao je da su, međutim, mnogi hrabri građani Beograda ustali i suprotstavili se monstruoznom okupatoru koji je pokušao na ime ponosnog i časnog Belog grada da stavi ljagu za večna vremena kao mesto sa kojeg je jedan narod sistematski uništavan i konačno u potpunosti istrebljen.
Skoro 80.000 žrtava zatvorenih u logorima na Starom sajmištu i na Banjici i ubijenih na stratištu u Jajincima govori ne samo o obimu Holokausta koji su Nemci sproveli na ovim prostorima, već i o snazi otpora koji su srpski rodoljubi po cenu sopstvenog života pružali nacističkoj okupaciji, istakao je ministar.
"Zločin koji se odvijao u Beogradu i na drugim mestima na prostoru bivše Jugoslavije, od kojih je nesumnjivo najkrvaviji bio genocid u Jasenovcu, podstakao je najbolje sinove i kćeri srpskog naroda da masovno pohrle i da se protiv fašističke i nacističke zveri aktivno bori u redovima dva antifašistička pokreta - ravnogorskom pokretu i narodnosolobodilačkom pokretu", kazao je.
Naveo je i da je partizanski pokret narastao krajem Drugog svetskog rata na respektabilnu vojnu silu Evrope koja je brojala više od 450.000 vojnika u oktobru 1944. godine kada je naš glavni grad bio i oslobođen.
"Ovaj pokret je u značajnoj meri doprineo konačnom porazu nacizma u Evropi izrastajući u vojsku koja je okupila sve patriotskle snage u zemlji sa svojih 800.000 boraca", naveo je Ðorđević.
Prisutnima se obratio i preživeli logoraš Slavko Milanović, koji je poručio generacijama koje stasavaju da su fašizam i nacionalizam veliko zlo koje sukobljava ljude po rasi, naciji i veri, kao i da je to ideologija koja ne sme da ima budućnost i sledbenike.
Milanović je, navodeći, da je od završetka Drugog svetskog rata prošlo 74 godine, kazao da bi trebalo da su fašizam i nacionalizam daleko iza nas.
"Međutim, svedoci smo da nam nacizam i fašizam u različitim oblicima, ali jasno prepoznatljivo, ponovo kucaju na vrata. Ne samo u zapadnoj Evropi već i u našem neposrednom okruženju. Najsvežiji primeri su dešavanja u nama susednoj Hrvatskoj", kazao je Milanović.
Dodao je da se u Hrvatskoj fašizam otkinuo sa lanca i manifestuje svoju prepoznatljivu ideologiju i ponašanje prema "ono malo srpskog naroda" koje je ostalo u Hrvatskoj posle ratnih sukoba devedesetih godina.
