Srbija danas proslavlja Dan državnosti, 15. i 16. februar, u spomen na dva važna događaja iz njene istorije koja su se desila na Sretenje 1804. i 1835. godine.
Prvi događaj je u spomen na dan kada je podignut Prvi srpski ustanak 1804. godine u Orašcu, dok je drugi važan istorijski događaj koji se desio na Sretenje bilo donošenje Sretenjskog ustava u Kragujevcu 1835. godine.
Prvi srpski ustanak predstavlja početak srpske revolucije, koja je po mišljenjima istoričara trajala do 1815. godine, odnosno zajedno sa Drugim srpskim ustankom.
Ovaj ustanak je bio ustanak Srba u Beogradskom pašaluku i okolnih šest nahija protiv Turaka u periodu od 14. februara 1804. do 7. oktobra 1813. godine.
Ustanak je otpočeo kao lokalna pobuna protiv dahija, a prerastao je u prvu fazu srpske revolucije. Ustanici predvođeni Karađorđem uspeli su da u značajnom vremenskom intervalu oslobode pašaluk, a ovaj ustanak je prethodio Drugom srpskom ustanku 1815, koji je na kraju doveo do stvaranja moderne Srbije.
Prvi srpski ustanak je početak srpske borbe za oslobođenje, odnosno predstavlja rađanje srpske moderne države u 19. veku.
Kao takav on zauzima veoma posebno mesto u istoriji srpskog naroda i države, te se njegov početak danas obeležava kao Dan Državnosti Srbije, 15. februar.
Istog dana ali 1835.godine, u Kragujevcu je donet Sretenjski ustav, prvi ustav Srbije i jedan od najdemokratskijih i najliberalnijih ustava tog doba.
Taj ustav potrajao je svega 58 dana, ali je ostavio veliki istorijski trag.
Jedan od prvih demokratskih ustava u Evropi
U Sretenjskom ustavu bile su izražene potrebe srpskog društva: nacionalna emancipacija, razbijanje feudalnih ustanova i autikratske vladavine. Ustav je rađen po uzoru na francuske ustavne povelje od 1814. i 1830. i belgijski ustav od 1831. godine
Učeni Srbin iz Austrije, Dimitrije Davidović, tvorac je Ustava iz 1835, koji je donesen, između ostalog, i da bi se ograničio apsolutizam kneza Miloša Obrenovića.
Sretenjski ustav je izglasan tokom najvažnijeg skupštinskog zasedanja za vreme vladavine Miloša Obrenovića, u Kragujevcu, na ledini pored kneževe crkve, a njemu je prethodila duga i mukotrpna ustanička borba sa Turcima.
Sretenjska skupština okupila je 2.400 narodnih predstavnika iz cele Srbije, a donošenju Ustava, koji je izglasan drugog dana zasedanja, 15. februara, prisustvovalo je oko 10.000 znatiželjnika, uglavnom šumadijskih seljaka.
Nisu izostali ni predstavnici velikih sila, zainteresovani za ishod događaja koji će obeležiti državotvornu istoriju naše zemlje.
Sretenje ustav ukinut je pod pritiscima velikih sila tog vremena, Turske, Austrije i Rusije, samo nakon 55 dana, a njegov tvorac Dimitrije Davidović bio je isteran iz službe.
Takođe, Sretenje je i veliki verski praznik koji Srpska pravoslavna crkva slavi 15. februara kao Sretenje Gospodnje. Tim praznikom se svečano obeležava dan kada je Bogorodica prvi put uvela u hram novorođenog Hrista da ga posveti Bogu i da sebe očisti.
Sretenje se kao Dan državnosti, obeležava od 2001. godine.
(MONDO)
