Ministarstvo spoljnih poslova Crne Gore osudilo je odluku Narodne skupštine Republike Srpske da usvoji Deklaraciju o zaštiti prava Srpske pravoslavne crkve (SCP) na slobodno ispovedanje vere i prava na njenu imovinu u Crnoj Gori.
Iz crnogorskog ministarstva su kazali da taj akt predstavlja grubo mešanje u unutrašnje stvari Crne Gore i naveli da će, zbog usvajanja Deklaracije, ambasador Bosne i Hercegovine u Podgorici biti pozvan na razgovor u ministarstvo.
"Deklaracija sadrži neutemeljene i netačne tvrdnje koje, po već dobro poznatom scenariju iz prethodnog perioda, a pod izgovorom ugroženosti položaja SPC u Crnoj Gori, njenog sveštenstva, kao i srpskog naroda u Crnoj Gori, imaju za cilj izazivanje podjela i političke nestabilnosti u Crnoj Gori“, navode u ministarstvu.
Upozorava se i da je retorika korišćena tokom zasedanja u Narodnoj skupštini Republike Srpske obilovala nacionalističkim i anticrnogorskim stavovima kao i grubim uvredama na račun najviših crnogorskih zvaničnika.
"Kao što smo više puta do sada ponovili, Zakon o slobodi verospovesti je dugo, temeljno i promišljeno pripreman. Usaglašen je sa najvišim međunarodnim standardima, počev od relevantnih Konvencija Ujedinjenih nacija, preko Evropske konvencije o ljudskim pravima s pratećim protokolima Evropskog suda za ljudska prava, do smernica i mišljenja Venecijanske komisije. On ni na koji način ne uskraćuje verske slobode u Crnoj Gori, niti pravo korišćenja crkava i manastira od SPC i njenih vernika, koji su ih i do sada slobodno koristili. Sve ostale tvrdnje predstavljaju grubu manipulaciju“, kazali su iz ministarstva.
Podsećamo, Narodna skupština Republike Srpske juče je usvojila Deklaraciju o zaštiti prava Srpske pravoslavne crkve na slobodno ispovedanje vere i prava na njenu imovinu u Crnoj Gori u kojoj se konstatuje da je usvajanje spornog Zakona o slobodi veroispovesti dovelo SPC u neravnopravan položaj.
U Deklaraciji, usvojenoj po hitnom postupku na prijedlog klubova poslanika vladajuće većine, Narodna skupština poziva vlasti u Crnoj Gori da prestanu sa pokušajima nasilnog otimanja hramova, manastira i imovine SPC u Crnoj Gori i sa proterivanjem sveštenstva i monaštva pod izgovorom da nemaju crnogorsko državljanstvo, kao i da kroz dijalog sa crkvenim velikodostojnicima SPC u Crnoj Gori traže rešenje ovog problema u skladu sa Ustavom i zakonima te zemlje.
KLJUČNI DATUMI U VEZI SA ZAKONOM:
- 30. novembar 2019. godine - Predsednik Crne Gore Milo Đukanović na Kongresu Demokratske partije socijalista najavio preispitivanje imovine verskih zajednica;
- 26. decembar 2019. godine - U Skupštini Crne Gore, odlukom većine, u ranim jutarnjim satima, usvojen Zakon o slobodi veroispovesti;
- Vernici SPC su istog dana (26. decembra 2019. godine) blokirali nekoliko saobraćajnica u Crnoj Gori;
- 27. decembar 2019. godine - U Beogradu održan protest zbog crnogorskog zakona, vatrometom pogođena i oštećena zastava na Ambasadi Crne Gore u strogom centru grada;
- početkom januara počele su litije širom Crne Gore, kao vid protesta zbog zakona; Održavane su četvrtom i nedeljom do epidemije korona virusa, kada su vlasti donele zabranu javnih okupljanja;
- 2. januar 2020. godine - Navijači Crvene zvezde posle košarkaške utakmice došli do centra Beograda i održali protest ispred crnogorske ambasade. Ponovo je na meti bila zastava na zgradi Ambasade.
- 16. januar 2020. godine - Pravni zastupnici Mitropolije u Beogradu su objasnili razloge protivljenja Zakonu;
- 14. februar 2020. - početak dijaloga vlasti i predstavnika Mitropolije crnogorsko-
- 22. februar 2020. - vlasti u Crnoj Gori iznose optužbe protiv Mitropolije za dug za porez;
- 12. maj 2020. godine - Litija u Nikšiću, uprkos zabrani, koju je prevodio vladika Joanikije i grupe sveštenika; Sveštenici su potom privedeni u policiju i zadržani u pritvoru 72 sata. Nakon puštanja, protiv njih je podignuta optužnica zbog ugrožavanja zdravlja građana.
- 14. maj 2020. godine - Premijer Crne Gore Duško Marković poručio da je zakon jednak za sve i da sveštenici i crkva ne mogu da budu iznad zakona.
- 18. maj 2020. godine - Milo Đukanović na dvogodišnjicu mandata predsednika održao govor u kojem je najavio stvaranje, odnosno "obnavljanje samostalne Pravoslavne crkve u Crnoj Gori".
- 20. maj 2020. godine - Predsednik Srbije Aleksandar Vučić i patrijarh Irinej na zajedničkoj konferenciji za novinare osudili najave Mila Đukanovića o "samostalnoj Pravoslavnoj crkvi". Irinej čak uporedio Đukanovića sa ustaškim režimom u vreme Drugog svetskog rata.
- 21. maj 2020. godine - Proslava dana državnosti Crne Gore, gde je bilo javnih okupljanja, ali niko za to nije snosio odgovornost.
- 8. jun 2020. godine - Mitropolit Amfilohije najavljuje nastavak litija, uprkos tome što je na snazi i dalje zabrana javnog okupljanja. Dva dana kasnije, policija saopštava da neće dozvoliti okupljanja.
- 12. jun 2020. godine - Predsednik Vlade Crne Gore Duško Marković obelodanio je da je zajedno sa predsednikom Milom Đukanovićem razgovarao sa vladikama Amfilohijem i Joanikijem i da im je ponuđeno da Zakon privremeno bude stavljen van snage dok se ne izjasve Ustavni sud Crne Gore i Evropski sud za ljudska prava. Marković saopštio i da će litije iopak biti dozvoljene ali uz poštovanje svih zdravstvenih mera i preporuka.
- 12. jun 2020. godine - Mitropolija crnogorsko-primorska obrazloži
- 12. jun 2020. godine - Evropska komisija pozdravlja spremnost da se nastavi dijalog dve strane.
- 13. jun 2020. godine - Episkopski savet Crne Gore dao rok vlastima u Crnoj Gori da se do 12. jula izjasne o nastavku dijaloga, odnosno o predlogu crkve o izmenama Zakona o slobodi veroispovesti.
- 25. jun 2020. godine -Vlada Crne Gore ponovo je zabranila javna okupljanja, uključujući litije.
