Iako je "probijen rok" do Petrovdana (12. jula) koliko je dala Vladi Crne Gore da se izjavi o zakonu, Mitropolija crnogorsko-primorska ipak je pozitivno odgovorila na poziv premijera Crne Gore Duška Markovića i poslaće svoju delegaciju na nastavak dijaloga o spornom Zakonu o slobodi veroispovesti.
"Naša crkva je bila, jeste i ostaje privržena dijalogu kao jedinom pravom putu i načinu da se reše otvorena pitanja u odnosima crkve i države koja su nastala pre i nakon donošenja i stupanja na snagu spornog Zakona o slobodi veroispovesti. Iz tog razloga, prihvatamo vaš poziv, iako stiže sa ne malim zakašnjenjem, za dovršetak započetog pa prekinutog dijaloga, u nadi da to ne činite radi uključivanja ove teme u vašu predizbornu kampanju, na šta ne možemo pristati, kako zbog crkve Božije tako i zbog vernog naroda. Očekujemo da će vlada u potpunosti konačno ispoštovati crkveni i pravni subjektivitet Mitropolije crnogorsko-primorske i eparhija Srpske pravoslavne crkve, i prihvatiti naše predloge o izmenama i dopunama pomenutog Zakona", navodi se u saopštenju.
Mitropolija je izrazila zabrinutost zbog "nasilja nad sveštenstvom i vernim narodom, kao i zbog progonjenja sveštenstva i monaštva", ali i dodala da i pored toga "ne gubi nadu da će Vlada i Skupština Crne Gore pod hitno izmeniti i dopuniti sporni Zakon koji je glavni uzročnik ove nezapamćene odbrane svetinja od strane pravoslavnog naroda Crne Gore".
Dijalog dve strane počeo je 14. februara ove godine, bez nekog velikog pomaka. Posle prvog sastanka dogovoreno je da razgovori budu nastavljeni na nivou eksperata.
KLJUČNI DATUMI U VEZI SA ZAKONOM:
- 30. novembar 2019. godine - Predsednik Crne Gore Milo Đukanović na Kongresu Demokratske partije socijalista najavio preispitivanje imovine verskih zajednica;
- 26. decembar 2019. godine - U Skupštini Crne Gore, odlukom većine, u ranim jutarnjim satima, usvojen Zakon o slobodi veroispovesti; - Vernici SPC su istog dana (26. decembra 2019. godine) blokirali nekoliko saobraćajnica u Crnoj Gori;
- 27. decembar 2019. godine - U Beogradu održan protest zbog crnogorskog zakona, vatrometom pogođena i oštećena zastava na Ambasadi Crne Gore u strogom centru grada;
- početkom januara 2020. godine počele su litije širom Crne Gore, kao vid protesta zbog zakona; Održavane su četvrtom i nedeljom do epidemije korona virusa, kada su vlasti donele zabranu javnih okupljanja;
- 2. januar 2020. godine - Navijači Crvene zvezde posle košarkaške utakmice došli do centra Beograda i održali protest ispred crnogorske ambasade. Ponovo je na meti bila zastava na zgradi Ambasade.
- 16. januar 2020. godine - Pravni zastupnici Mitropolije u Beogradu su objasnili razloge protivljenja Zakonu;
- 14. februar 2020. - početak dijaloga vlasti i predstavnika Mitropolije crnogorsko-primorske o zakonu;
- 22. februar 2020. - vlasti u Crnoj Gori iznose optužbe protiv Mitropolije za dug za porez;
- 12. maj 2020. godine - Litija u Nikšiću, uprkos zabrani, koju je prevodio vladika Joanikije i grupe sveštenika; Sveštenici su potom privedeni u policiju i zadržani u pritvoru 72 sata. Nakon puštanja, protiv njih je podignuta optužnica zbog ugrožavanja zdravlja građana.
- 14. maj 2020. godine - Premijer Crne Gore Duško Marković poručio da je zakon jednak za sve i da sveštenici i crkva ne mogu da budu iznad zakona.
- 18. maj 2020. godine - Milo Đukanović na dvogodišnjicu mandata predsednika održao govor u kojem je najavio stvaranje, odnosno "obnavljanje samostalne Pravoslavne crkve u Crnoj Gori".
- 20. maj 2020. godine - Predsednik Srbije Aleksandar Vučić i patrijarh Irinej na zajedničkoj konferenciji za novinare osudili najave Mila Đukanovića o "samostalnoj Pravoslavnoj crkvi". Irinej čak uporedio Đukanovića sa ustaškim režimom u vreme Drugog svetskog rata.
- 21. maj 2020. godine - Proslava dana državnosti Crne Gore, gde je bilo javnih okupljanja, ali niko za to nije snosio odgovornost.
- 8. jun 2020. godine - Mitropolit Amfilohije najavljuje nastavak litija, uprkos tome što je na snazi i dalje zabrana javnog okupljanja. Dva dana kasnije, policija saopštava da neće dozvoliti okupljanja.
- 12. jun 2020. godine - Predsednik Vlade Crne Gore Duško Marković obelodanio je da je zajedno sa predsednikom Milom Đukanovićem razgovarao sa vladikama Amfilohijem i Joanikijem i da im je ponuđeno da Zakon privremeno bude stavljen van snage dok se ne izjasve Ustavni sud Crne Gore i Evropski sud za ljudska prava. Marković saopštio i da će litije ipak biti dozvoljene ali uz poštovanje svih zdravstvenih mera i preporuka.
- 12. jun 2020. godine - Mitropolija crnogorsko-primorska obrazložila zašto je odbila ponudu predsednika i premijera Crne Gore.
- 12. jun 2020. godine - Evropska komisija pozdravlja spremnost da se nastavi dijalog dve strane.
- 13. jun 2020. godine - Episkopski savet Crne Gore dao rok vlastima u Crnoj Gori da se do 12. jula izjasne o nastavku dijaloga, odnosno o predlogu crkve o izmenama Zakona o slobodi veroispovesti.
- 25. jun 2020. godine -Vlada Crne Gore ponovo je zabranila javna okupljanja, uključujući litije.
- 27. jun 2020. godine - Episkopski savet SPC u Crnoj Gori saopštio je da će poštovati nove mere crnogorskog Ministarstva zdravlja koje se odnose na zabranu verskih okupljanja.