Od agresije NATO-a 1999. godine neeksplodirane avionske bombe-rakete nalaze se na teritoriji Srbije na oko 150 lokacija u zemlji, na dubini i do 20 metara, podaci su Centra za razminiranje. Jedna od ovih avio-bombi uništena je prošle nedelje u kontrolisanim uslovima u kamenolomu u Gadžinom Hanu.
Pripadnici Sektora za vanredne situacije MUP-a prethodno su uklonili bombu sa gradilišta u naselju Stevan Sinđelić u Nišu, gde su je radnici slučajno pronašli. Građani ovog naselja odmah su evakuisani. Iako se isprva mislilo da je projektil tipa „tomahavk”, utvrđeno je da je reč o avio-bombi MK 84, težine oko 1.000 kilograma sa eksplozivnim punjenjem od 430 kilograma – velike razorne moći.
*NATO bomba uklonjena sa gradilišta u Nišu!*
Kako se saznaje, ova bomba je 1999. godine pala na zemlju na mestu gde se danas nalazi Naučno-tehnološki park u Nišu. Projektil je potom nastavio kretanje kroz zemlju da bi se zaustavio na mestu gde je nedavno pronađen, sa vrhom na gore. Izviđanje ostalih lokacija u Srbiji za koje se sumnja da su zagađene projektilima i dalje traje, a od bombardovanja naše zemlje 1999. godine neeksplodirane avionske bombe-rakete, osim u zemlji, nalaze se i u rekama Savi i Dunavu.
Utvrđeno je da su neeksplodirane bombe u blizini mosta Bogojevo–Erdut, mosta Bačka Palanka – Ilok, u Novom Sadu uzvodno od mosta „Sloboda” i nizvodno od železničkog mosta, zatim kod Luke Pančevo, dalekovoda Ritopek–Ivanovo, kod mosta Smederevo–Kovin, u Luci Prahovo, u Savi u Šapcu, u Obrenovcu u blizini termoelektrane i u blizini fabrike Barič.
Sumnja se da se u reci Savi na području sela Jamena nalaze i improvizovane minske naprave zaostale iz perioda ratnih sukoba 1991–1995. godine.
U Đerdapskoj klisuri na Dunavu, na teritoriji Srbije, u blizini Prahova, 1944. godine potopljeni su nemački ratni brodovi sa protivbrodskim minama i drugim ubojitim sredstvima. Na ovoj lokaciji je 2006. godine obavljeno izviđanje i utvrđeno je da su tu potopljena 23 broda.
Na četiri broda nalaze se protivbrodske mine i druga neeksplodirana ubojita sredstva, koja otežavaju plovidbu brodova tim delom Dunava i predstavljaju stalnu opasnost za ljude i životnu sredinu, ističu u Centru za razminiranje.
*Uništena NATO bomba u Nišu*
Za ostale lokacije u vodenim tokovima Srbije, za koje se sumnja da su zagađene različitim vrstama bombi, kažu da je u toku izviđanje radi preliminarne procene rizika. Naša zemlja zagađena je i velikim brojem kasetnih bombi. Utvrđeno je da je u toku bombardovanja 1999. godine NATO agresor delovao kasetnim bombama po više stotina lokacija u 16 opština u Srbiji.
Prema podacima Centra za razminiranje, NATO je rasuo kasetne bombe u Nišu – opština Medijana i opština Crveni krst – Kraljevu, Brusu, Preševu, Bujanovcu, Kuršumliji, Raški, Gadžinom Hanu, Tutinu, Sjenici, Čačku, Vladimircima, Kniću, Staroj Pazovi i Sopotu.
Prilikom bombardovanja agresori NATO-a koristili su kasetne bombe: RBL-755, CBU-87, CBU-99, AGM-154/A i BL-755, u kojima se nalazilo od 145 do 247 komada kasetne municije tipa MK-1, MK-4, MK-118, BLU-97A i BLU-97A/B.
"U toku i neposredno nakon bombardovanja, policija i vojska Srbije uklanjala su neeksplodiranu kasetnu municiju koja se nalazila na površini zemlje, što je značajno uticalo na smanjenje broja stradalih, pre svega dece. S obzirom na to da tom prilikom nije otkrivana i uništavana neeksplodirana kasetna municija koja je prodrla u zemlju, taj posao se sada obavlja kako bi se u potpunosti osigurala bezbednost ljudi. Na teritoriji Srbije kasetna municija se još uvek nalazi na površini od oko 610.000 kvadratnih metara”, navode u Centru za razminiranje.
U skladu sa Međunarodnim standardima do sada je kasetna municija u Srbiji očišćena sa površine od 13.500.000 kvadratnih metara. Nakon prikupljanja relevantnih informacija, Centar za razminiranje je organizovao izviđanje na prostoru od oko 10.000.000 kvadratnih metara, za koji se sumnjalo da je miniran u pograničnom području sa Hrvatskom, u selima Jamena, Morović i Batrovci u opštini Šid.
Utvrđeno je da su protivpešadijske i protivtenkovske mine bile postavljene na površini od 5.906.791 kvadratnog metra. Razminiranje ovog prostora završeno je 10. novembra 2009. godine, prema 44 projekta Centra za razminiranje.
Pronađeno je i uništeno 5.139 raznih vrsta mina, a razminirano zemljište je vraćeno na upotrebu i bezbedno se koristi. Sumnja se da se, nakon požara i eksplozija u vojnim magacinima (Paraćin, Kraljevo, Vranje), van vojnih objekata, još uvek nalaze razne vrste neeksplodiranih ubojitih sredstava na površini. Takođe, krajem 2009. godine Centar za razminiranje je došao i do saznanja da se uz administrativnu liniju sa Kosovom i Metohijom nalaze razne vrste mina. Ove eksplozivne naprave nalaze se u Bujanovcu i Preševu na 10 lokacija. Od tada su realizovani brojni projekti čišćenja ovog terena i velika količina mina je uspešno uklonjena. Sumnja se da se u Bujanovcu mine sada nalaze na još oko 268.100 kvadratnih metara, kao i na lokacijama na kojima su avgusta 2019. i avgusta 2021. izbijali požari. Po rečima očevidaca, na više mesta čule su se eksplozije nakon požara, što ukazuje na postojanje minskih eksplozivnih sredstava na tom prostoru.
Svi ovi podaci Centra za razminiranje o površinama na kojima se nalaze avionske bombe-rakete, mine i druga neeksplodirana ubojita sredstva u našoj zemlji ne odnose se na zemljište i objekte koje koriste vojska i policija u Srbiji. Problemi u vezi sa humanitarnim razminiranjem u Srbiji su brojni, a brzina njihovog rešavanja zavisi od obezbeđenja sredstava za razminiranje, ističu u centru.
Razminiranje rade vojska i policija, a za usklađivanje poslova u vezi sa humanitarnim razminiranjem u Srbiji je 2002. godine osnovan Centar za razminiranje kao samostalni državni organ. Prilikom osnivanja predstavnici relevantnih međunarodnih organizacija su tražili da se Centar za razminiranje u Srbiji, kao i u drugim zemljama u regionu, formira kao samostalni državni organ, izvan takozvanih ministarstava sile (Ministarstvo unutrašnjih poslova, Ministarstvo odbrane).
"Tom prilikom je nedvosmisleno ukazano da samo ukoliko centar bude civilni organ, koji nije u sastavu pomenutih ministarstava, može računati na pomoć međunarodnih organizacija i donatora”, kažu u centru.
Centar za razminiranje u Srbiji, pored ostalog, obavlja izviđanje lokacija za koje se sumnja da su zagađene kasetnom municijom, minama i drugim neeksplodiranim ubojitim sredstvima (NUS). Takođe, izrađuju projekte za razminiranje, dostavljaju ih donatorima ili međunarodnim fondacijama radi obezbeđenja donacija za njihovu realizaciju, vrše kontrolu kvaliteta razminiranja…, a razminiranje obavljaju specijalizovana preduzeća i druge organizacije koje su za te poslove registrovane, tehnički opremljene i kadrovski osposobljene.
BONUS VIDEO:ANKETA - NATO Bombardovanje - Gde ste bili 24. marta?!
(Mondo/Politika/M. Š.)