Sporovi o tome koji je najstariji grad na svetu traju decenijama, a brojni gradovi širom sveta polažu pravo na ovu prestižnu titulu. Iako je teško tačno odrediti koji je grad najstariji, nekoliko njih se ističe po svojoj drevnoj istoriji i neprekidnom naseljavanju.
Jerihon u Palestini se često navodi kao najstariji neprekidno naseljeni grad na svetu. Arheološki nalazi su ovde otkrili preko 20 po sebi nadovezujućih naselja od kojih je najstarije datirano oko 9000. pre nove ere.
Alepo u Siriji jedan je od najstarijih gradova Bliskog istoka. Ovaj grad bio je važno trgovinsko i kulturno središte kroz vekove, što ga čini ključnim mestom u proučavanju ljudske civilizacije.
Damask, takođe u Siriji, često se spominje kao jedan od najstarijih neprekidno naseljenih gradova. Damask je kroz istoriju bio važno političko, kulturno i religijsko središte.
Pored ovih, postoje i mnogi drugi gradovi poput Varanasija u Indiji, Tebe i Atine u Grčkoj, Plovdiva u Bugarskoj, Biblosa u Libanu, koji se takođe ubrajaju među najstarije na svetu. Svaki od ovih gradova nudi jedinstven uvid u ranu ljudsku civilizaciju i njihovo proučavanje pomaže nam da bolje razumemo evoluciju društava kroz vekove.
Iako ne postoji konačan odgovor na pitanje koji je grad zaista najstariji, odlučili smo da potražimo pomoć stručnjaka kako bismo bolje razumeli ovu zanimljivu temu. Razgovarali smo sa renomiranim arheologom, predsednikom Srpskog arheološkog društva, dr Adamom Crnobrnjom.
"Postoje razna sporenja šta imenovati gradom. Kada kažemo najstarije naselje, mislimo na najstarije čovekovo stanište koje je pronađeno. Međutim, pod gradom se podrazumeva nešto drugo. To je gusto naseljeni prostor u kome već postoji stratifikacija društva, gde se ljudi ne bave samo poslovima svako za sebe, već gde se organizuju unutar gradskog tkiva, tu dolazi do specijalizacije poslova. Mora da postoji uprava tom urbanom sredinom", navodi dr Crnobrnja za MONDO.
"Jerihon se često apostrofira i smatra najstarijim gradom, jer na tom mestu imate jedno od najdužih u kontinuitetu naseljenosti. Ali, da li je on pre 7.000 godina bio grad ili je bio malo naselje koje ne može da se nazove gradom, to je pitanje, jer upravo zbog tih kasnijih naselja koja su nicala jedno na drugo 7.000 godina unazad, mnogi od tragova ranijih naselja su potrati i onda se teško dolazi do jasnog dokaza da je pre toliko godina to bilo urbano tkivo", dodaje on.
Sagovornik ističe da mnogi često kao najstariji grad apostrofiraju Uruk u južnom Iraku, koji je kao grad nastao otprilike između 3.500 i 3.000 godine pre Hrista.
"Dosta dugo je trajao i to jeste grad, velika je površina, gusto naseljena, u kojoj imate jasno izdvojene sakralne objekte", pojašnjava Crnobrnja za MONDO i kaže da je Uruk dozvolio da se dođe do tog istraživanja zbog toga što nije bio naseljen "tortom" gradova koji su nicali kasnije, kao što je npr. to bio slučaj u Jerihonu.
"Jerihon ima dokumentovano intenzivno najduže naseljavanje, ali sa druge strane ono što mi podrazumevamo pod gradom, bi moža pre bio Uruk", dodaje.
On napominje da se i na našem terenu prepoznaju različiti nivoi organizacije. Kao primer navodi Beograd, koji, kako nam kaže, ima tragove postojanja dugačke 7.000 godina. S obzirom na to da nije bio veliki intenzitet u svakom delu površine Beograda, jasno je da se radilo o manjim naseljima.
"Na samom špicu Kalemegdana je postojalo i Vinčansko naselje, ali ne možemo govoriti o kontinuitetu grada jer znamo da je tu bilo praznina. Sa druge strane, nešto što bi podsećalo na protograd, nešto što izgleda kao da bi vodilo ka razvijenom gradu, ali očigledno da toga nije finalno došlo - to je Vinčanska kultura kod nas", navodi Crnobrnja za naš portal.
"Prvo takvo naselje, za koje sam sticajem okolnosti doneo prvi plan Vinčanskom kompletu naselja u Srbiji, su Stubline kod Obrenovca, na 16 hektara, koje je ima 250 kuća. Tu se prepoznaje da bi to mogao da bude grad, ali fali još jedan korak ka razvijanju, do toga nije došlo kod nas, ali jeste došlo u Mesopatomaiji, a to je grad Uruk."
Dr Crnobrnja kaže da u Srbiji ne postoji toliki kontinuitet gradova. Singidunum i Sirmium su gradovi koji pouzdano traju, ali da se teško može govoriti o gradovima u pravom smislu te reči pre dolaska Rimljanja.
"Oni gradovi koji traju od rimskog perioda neprekidno su Sremska Mitrovica, Beograd, Niš. Najnovija arheološka istraživanja pokazuju da je Čačak postojao i u rimsko vreme kao urbana sredina, da je postojao i u srednjem veku. Tu očigledno nema takvog kontinuiteta kao kada je u pitanju grad Beograd. Imamo i najbolje očuvanu arheološki lokalitet iz rimskog perioda, čitav jedan dobro očuvani grad, sa svim pratećim elementima, a to je Viminacijum. Ali, Viminacijum nije bio kasnije naseljen i to je omogućilo takvu njegovu dobru očuvanost, da danas može da se istražuje", rekao nam je sagovornik.
Pročitajte na MONDU i kako je čovek pre 6.000 godina sagradio spomenik koji je mnoge naučnike oduševio.
BONUS VIDEO:
Crvena zvezda je spremna za Ligu šampiona! Pokazala novu snagu na "Marakani" pred Benfiku
Vučević: Vlada usvojila zaključak za vraćanje obaveznog vojnog roka
"I kad ne kupujem, Temu mi skida pare sa računa, ostala sam bez 26.000 dinara": Ljudi počeli da brišu aplikaciju
Razvodi se Jelena Karleuša: I zvanično je potpisala papire za rastavu, pa uputila poruku "drugoj strani"
Mondo ukrštenica za 15. septembar: Jutarnja zabava i "razgibavanje" mozga!